W tym kursie znajdziesz:

Carving: definicja »
Rodzaje carvingu »
Carving – w czym rzeźbić? »
Jak przygotować materiał do carvingu? »
Narzędzia potrzebne do carvingu »
Technika carvingu: jak trzymać nóż? »
Carving: jak przechowywać gotowe prace? »
Gdzie wykorzystać technikę carvingu? »

Wszyscy kojarzymy piękne ozdoby na weselnych stołach i fantazyjnie powycinane owoce, które cieszą oczy na przyjęciach. Jednak jest to technika, którą można wykorzystać również podczas wystawy śniadaniowej i na różnorodnych wystawach bankietowych.
Czy wiesz jaka praca stoi za tymi dziełami? W tym artykule opowiadamy o ciekawostkach zza bankietowych kulis.
Przedstawione w kursie informacje to przekazane wieloletnie doświadczenie aktualnego mistrza Polski i świata w carvingu – Grzegorza Gniecha oraz Sylwii Kruszyńskiej, projektanta i aranżera carvingu. W książce „Carving kurs podstawowy – podręcznik do ćwiczeń” dzielą się nie tylko wiedzą teoretyczną, ale również konkretnymi wskazówkami, jak zacząć i jak pracować. Znajdziecie tam wiele zdjęć i przykładów, jak krok po kroku wyczarować prace, które wprawią w zachwyt waszych klientów i najbliższych. Polecamy!

Choć z całą pewnością carving nie jest łatwą sztuką, z pomocą mistrza spróbujemy zachęcić Was do spróbowania wykorzystania techniki w tworzeniu zarówno aranżacji jak i dekorowaniu roślinnych dań. Sprawdź, skąd się wywodzi, jakimi narzędziami i w jakich materiałach pracować, a także jak sprawić, by te piękne ozdoby cieszyły oczy jak najdłużej. Gotowi?

Carving: definicja 

Wciąż nie masz pewności, co właściwie kryje się pod tą nazwą? Bez wątpienia wyzwanie. 

Carving to sztuka rzeźbienia w owocach i warzywach. By jednak tworzyć skomplikowane, fantazyjne kształty i wzory potrzeba wiele cierpliwości. Mistrzowie potrafią wyczarować nie tylko kwiatowe dekoracje, ale w zasadzie wszystko, co można sobie wyobrazić. Przy pomocy noża i talentu na owocach kreują batalistyczne historie, reklamowe hasła czy wyrazy miłości.  

Pierwsze wzmianki o artystycznym wycinaniu jedzenia pochodzą z Chin. Początki datuje się na czas VII-X wieku, jednak na dobre technika ta rozwinęła się w kolejnych stuleciach. Wtedy też, ok. XIII wieku carving wyszedł poza mury pałacu. Jednocześnie zaczął się rozwijać w Tajlandii, która jest dziś uznawana za kolebkę carvingu, a sam carving jest tam elementem narodowego dziedzictwa. 

Rodzaje carvingu

Carving tajski

Najstarsza metoda, charakteryzująca się lekkością, finezją i delikatnością wzorów. Głównie przedstawia motywy kwiatów i zwierzęta. Używa się w niej tylko jednego noża – tajskiego. 

Carving chiński

Przedstawia zazwyczaj sceny z kultury Chin – batalistyczne lub sportowe, ze smokami i elementami chińskiego alfabetu. Często wykonywany na arbuzach z pozostawieniem skórki. 

Carving europejski

Jest mieszanką stylu tajskiego i chińskiego. Tematyka prac jest różna, ale zazwyczaj zostawiane są małe ilości skórki arbuza, żeby podkreślić zastosowane wzory i motywy. 

Carving – rzeźba przestrzenna

W tej odmianie zbliżamy się do rzeźbienia w drewnie czy lodzie – różnica tkwi wyłącznie w użytych materiałach. Powstają duże przestrzenne prace, wymagające od autora dużej wyobraźni. 

Na osobną wzmiankę zasługują również rzeźby wykonane w dyniach, popularne dzięki Halloween. Wyróżniamy dwie metody – łatwe w wykonaniu rzeźby z szablonu, widowiskowe dzięki użyciu światła wewnątrz dyni oraz rzeźby przestrzenne przedstawiające twarze. 

Carving – w czym rzeźbić?

Dekoracje tworzy się przede wszystkim z owoców egzotycznych, najlepiej niedojrzałych. Arbuzy, melony, dynie, papaje czy ananasy są idealnym materiałem do pracy. W przypadku warzyw zadanie jest trochę trudniejsze, mowa bowiem o mniejszych rozmiarach i twardszym materiale. W tym przypadku rzeźbi się przede wszystkim w rzodkwi, burakach, rzepie, brukwi, kabaczku, selerze, kalarepie czy marchwi. 

Jak przygotować materiał do carvingu?

Każde z warzyw czy owoców, na którym będziemy pracować, charakteryzuje się trochę innymi cechami. Często poznaje się je w praktyce, przedstawiamy jednak kilka rad dotyczących najpopularniejszych materiałów do tworzenia rzeźb.

Przede wszystkim pamiętaj, że zarówno owoce jak i warzywa nie mogą być zbyt dojrzałe – będzie się w nich trudniej pracować, a po skończeniu prace szybko tracą świeżość.

Cebula: powinna być świeża i twarda. Wskazówka: zamocz ją w zimnej wodzie na kilka minut, żeby zapobiec łzawieniu.

Marchew: świeża i ładna, bez skaz i zagłębień. Dobrą metodą jest zostawienie jej przed pracą na kilka dni w temperaturze pokojowej, żeby zmiękła. 

Rzodkiewki: również powinny być jędrne i świeże. Świetnie nadają się do przechowywania, jeśli zostawi się je w zimnej wodzie. 

Biała rzodkiew: uważaj na zbyt duże egzemplarze – mogą być w środku puste i piankowe, co uniemożliwi pracę. 

Dynia: najlepiej sprawdzają się dynie okrągłe – zależy nam na tym, żeby ich skórka była miękka a miąższ twardy. To bardzo trwały materiał, dobrze znosi przechowywanie, nawet w temperaturze pokojowej. 

Papryka: szukaj takich o twardej skórce. Kwiaty z papryki przechowuj w wodzie. 

Burak: najlepsze będą okrągłe, bez skaz i zagłębień. Przed pracą zamocz obrane buraki na kwadrans w zimnej, słonej wodzie. Po wyrzeźbieniu szybko wysychają, dlatego pamiętaj o spryskiwaniu. Nie przechowuj też kwiatów z buraka z tymi z innych surowców, bo wszystkie zabarwią się na czerwono. 

Melon: koniecznie umyj go przed rzeźbieniem. Po pracy spryskaj zimną wodą, owiń folią i przechowuj w lodówce. 

Papaja: najlepiej sprawdzą się takie o wadze powyżej kilograma. Ich miąższ nie powinien być zbyt dojrzały. 

Narzędzia potrzebne do carvingu

Najczęściej wykorzystywanymi narzędziami są noże, dłuta i foremki. 

Rodzaje noży do carvingu: 

  • Nóż syjamski – jego kształt i wyprofilowane ostrze pozwala na wykonywanie bardzo precyzyjnych cięć, często wykorzystywany do motywów kwiatowych. 
  • Nóź tajski – ma długie, proste ostrze i jest giętki.
  • Nóż prosty – idealny do obierania warzyw i owoców oraz nadawania im podstawowych kształtów.

Rodzaje dłut do carvingu: 

  • Dłuto w kształcie litery U – pozwala wykonywać nacięcia owalne i półokrągłe, przy jego pomocy tworzy się np. szyszki z marchwi czy liście na arbuzie. 
  • Dłuto w kształcie litery V – umożliwia wykonywanie nacięć trójkątnych, pomocny przy pracy nad detalami takimi jak wykańczanie motywów kwiatowych.
  • Wydrążacz do kulek – służy do wydrążania miąższu. 
  • Inne, takie jak dłutka karbowane, faliste, o różnych grubościach i długościach.

Rodzaje foremek do carvingu: 

  • Ringi – pomocne w nadawaniu wstępnego kształtu i wielkości wycinanych kwiatów, służą też do zaznaczania kręgów. 
  • Foremki nadające kształt liści – można znaleźć najróżniejsze wzory i wielkości. 
  • Foremki nadające kształt zwierząt – ryby, motyle i inne. 

Ponadto używa się obcążek i kombinerek – są pomocne przy tworzeniu kompozycji, służą m.in. do obcinania wykałaczek. 

Spryskiwacz z lodowatą wodą – przydatny to schładzania materiału. 

Przydaje się również folia spożywcza, do ochrony i przechowywania.

Technika carvingu: jak trzymać nóż?

Ostry nóż to pierwszy krok do sukcesu. Powinien być dopasowany do ciebie, bo każda ręka jest inna. Polecane są jednak takie z ostrzem syjamskim lub prostym i okrągłą rękojeścią. 

Nóż trzyma się trzema palcami – kciukiem, palcem wskazującym i serdecznym. Ułatwia to siłę nacisku na nóż i płynność w pracy. Mały palec pełni natomiast funkcję kontrolującego – wystawiony ku dołowi podpiera rękę na rzeźbionym materiale i sprawdza głębokość wbijania noża. 

Carving: jak przechowywać gotowe prace?

Same rzeźby to nie wszystko – stół z elementami kompozycji trzeba dobrze wyeksponować oraz dbać o to, by dekoracje nie straciły swojego uroku. Najlepszym sposobem by zapobiec wysychaniu rzeźb jest zraszanie ich lodowatą wodą – dzięki temu dłużej utrzymują wilgotność i jędrność. Jednak na każdy materiał stosuje się trochę inne metody, by zachował swoją świeżość jak najdłużej. 

Arbuzy, melony, papaje, dynie, mango itp.: spryskiwanie zimną wodą w trakcie pracy i po zakończonym wycinaniu. Gotową rzeźbę przykrywamy mokrą szmatką, owijamy razem folią spożywczą i przechowujemy w temperaturze 2-4 stopnie C. W takich warunkach rzeźby powinny wytrzymać kilka dni. 

Buraki: przechowujemy osobno, ze względu na silne właściwości barwiące. Najlepszym sposobem przechowywanie jest trzymanie w zimnej wodzie, w temperaturze od 2 do 8 stopni C. Rzeźbę powinno się przygotować dwa dni wcześniej, żeby zmniejszyć stężenie betaniny. Dzięki moczeniu natomiast warzywo pochłania znaczną ilość wody, dzięki czemu wolniej wysycha podczas ekspozycji. 

Marchew: po wyrzeźbieniu przechowujemy ją w zimnej wodzie. 

Rzepa, kalarepa, rzodkiewka – również konieczne jest wykonanie rzeźby wcześniej i długie moczenie w zimnej wodzie, dzięki czemu warzywa pozbędą się intensywnego zapachu. 

Cukinia, ogórek itp.: również przechowujemy w zimnej wodzie, mogą być przygotowane w ostatniej chwili. 

Gdzie wykorzystać technikę carvingu? 

Carving wykorzystuje się przede wszystkim do dekoracji stołów – wesela, bankiety, ważne imprezy, to okoliczności, w których dzieła wykonane konkretnie dla klienta dają szansę na wyróżnienie się. Pamiętaj jednak, że możesz również udekorować wystawę śniadaniową czy też dania na talerzu podczas wykwintnej kolacji swoich klientów. Okazji jest mnóstwo i wyrzeźbić można wszystko – twarze, logo firmy, słowa – taka metoda personalizacji jest wyjątkowo atrakcyjna. Zdarzało się już, że metodą carvingu promowane były miasta i wydarzenia. Rzeźby wykonane w owocach przyciągają widzów nawet tam, gdzie tematyka wcale nie jest związana z kulinariami.