Wymagania dotyczące oznaczenia żywności nieopakowanej i pakowanej

Sprzedajesz „luzem” w swoim lokalu np. ciasta czy kanapki na wynos albo jesteś producentem wyrobów garmażeryjnych, czy cukierniczych? Przeczytaj, a dowiesz się, jakie są wymagania oznaczenia żywności pakowanej i nieopakowanej.

Każda żywność przeznaczona do sprzedaży do klienta finalnego – zarówno opakowana, jak i nieopakowana – podlega przepisom prawa żywnościowego. Najnowsze badania rynku pokazują dość dobry poziom znakowania produktów opakowanych wśród producentów. Niestety znakowanie żywności nieopakowanej nadal pozostawia wiele do życzenia. 

ŻYWNOŚĆ NIEOPAKOWANA – CO TO TAKIEGO?

W prawie żywnościowym nie znajdziemy definicji „żywności nieopakowanej”. Ustawa o bezpieczeństwie żywności i żywienia określa natomiast pojęcie „opakowanie środka spożywczego”. Zgodnie z tym opakowany środek spożywczy oznacza określoną ilość środka spożywczego przeznaczoną w takiej postaci dla klienta finalnego lub zakładów żywienia zbiorowego, umieszczoną w opakowaniu w taki sposób, że zmiana zawartości nie jest możliwa bez otwarcia lub zmiany tego opakowania.

Wymagania oznaczenia żywności dotyczące żywności nieopakowanej reguluje art. 44 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1169/2011 z dnia 25 października 2011 r. w sprawie przekazywania konsumentom informacji na temat żywności (…) oraz rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 23 grudnia 2014 r. w sprawie znakowania poszczególnych rodzajów środków spożywczych.

Zgodnie z tymi regulacjami żywność nieopakowana musi zawierać następujące informacje:

• NAZWĘ PRODUKTU SPOŻYWCZEGO – nazwa określona w przepisach, w przypadku braku takiej nazwy nazwa zwyczajowa, a jeśli nie istnieje lub się jej nie stosuje, przedstawia się nazwę opisową takiego środka spożywczego;
• WYKAZ SKŁADNIKÓW:
  • poprzedzony nagłówkiem, który zawiera słowo „składniki”,
  • obejmuje wszystkie składniki, które wymieniane są w kolejności malejącej, w momencie użycia ich do produkcji, rozpoczynając od tego, którego jest najwięcej, a kończąc na tym, którego jest najmniej,
  • składniki alergenne muszą się wyróżniać, najlepiej za pomocą fontu wyraźnie odróżniającego je od reszty składników,
  • zastosowanie składnika złożonego w czasie produkcji wymaga podanie w wykazie składników wszystkich jego komponentów,
  • w przypadku stosowania dozwolonych substancji dodatkowych pełniących określoną funkcję technologiczną w gotowym produkcie muszą być oznaczone nazwą kategorii, po której należy podać szczegółową nazwę dozwolonej substancji dodatkowej lub numer „E”;
• KLASĘ JAKOŚCI HANDLOWEJ albo inny wyróżnik jakości handlowej, jeżeli zostały one ustalone w przepisach w sprawie szczegółowych wymagań w zakresie jakości handlowej poszczególnych artykułów rolno-spożywczych lub ich grup albo jeżeli obowiązek podawania klasy jakości handlowej lub wyróżnika wynika z odrębnych przepisów;
• DANE PRODUCENTA.

W przypadku pieczywa należy podać dodatkowo:

• MASĘ JEDNOSTKOWĄ;
• INFORMACJĘ: „PIECZYWO PRODUKOWANE Z CIASTA GŁĘBOKO MROŻONEGO”, gdy zastosowano taki proces technologiczny.

Informacje na temat żywności nieopakowanej, czyli sprzedawanej luzem/na wagę, powinny być dostępne w miejscu sprzedaży. Mogą być np. na wywieszce lub w formie katalogu produktów. Udostępnione informacje nie mogą wprowadzać w błąd ani dezorientować konsumenta.

ZASADY I WYMAGANIA DOTYCZĄCE PRODUKTÓW OPAKOWANYCH

W przypadku produktów opakowanych wyżej wspomniane informacje muszą zostać uzupełnione na etykiecie o następujące elementy:

• WYKAZ SKŁADNIKÓW poszerzony o informacje dotyczące oznaczenia ilościowego składników:
  • obowiązkowe, gdy dany składnik lub kategoria składników występuje w nazwie środka spożywczego, lub zwykle kojarzona jest z tą nazwą przez konsumenta; jest podkreślony w oznakowaniu słownie, obrazowo lub graficznie; jest istotny w celu odróżnienia go od innych produktów, którymi mógłby być mylony ze względu na jego nazwę lub wygląd;
  • wyrażony jest wartością procentową, która musi odpowiadać ilości składnika lub składników względem wyrobu gotowego;
  • znajduje się w nazwie lub wykazie składników w powiązaniu z danym składnikiem albo kategorią składników;
• DATA MINIMALNEJ TRWAŁOŚCI / TERMIN PRZYDATNOŚCI DO SPOŻYCIA:
  • termin przydatności do spożycia stosuje się w przypadku wyrobów nietrwałych mikrobiologicznie, łatwo psujących się, które po upływie krótkiego czasu mogą stanowić bezpośrednie zagrożenie dla zdrowia człowieka;
  • w przypadku pozostałych produktów określa się datę minimalnej trwałości;
  • termin przydatności do spożycia poprzedza sformułowanie „należy spożyć do…”;
  • datę minimalnej trwałości poprzedza sformułowanie „należy spożyć przed…”.
• WARUNKI PRZECHOWYWANIA / WARUNKI UŻYCIA;
• WARTOŚĆ ODŻYWCZA – informacja ta musi uwzględniać wartość energetyczną oraz ilość: tłuszczu, kwasów tłuszczowych nasyconych, węglowodanów, cukrów, białka, soli;
• KOD IDENTYFIKACYJNY PARTII PRODUKCYJNEJ
  • jest to ilość środka spożywczego wyprodukowanego, przetworzonego lub zapakowanego w praktycznie tych samych warunkach;
  • kodem może być termin przydatności do spożycia lub data minimalnej trwałości, jeśli wystarczy to do identyfikacji partii;
  • jeśli nie można rozróżnić kodu identyfikacyjnego od innych informacji zawartych w oznakowaniu, należy go poprzedzić literą „L”;
• ILOŚĆ NETTO ŻYWNOŚCI
  • może być poprzedzona wyrazem „masa netto”, „zawartość netto”;
  • wyrażona w jednostkach masy;
  • masa netto nie może uwzględniać tolerancji ±.
• KRAJ LUB MIEJSCE POCHODZENIA – należy podać, jeśli brak tej informacji mógłby wprowadzić w błąd konsumenta, co do rzeczywistego kraju lub miejsca pochodzenia środka spożywczego, zwłaszcza gdy istnieją przesłanki, które mogłyby sugerować, że środek pochodzi z innego kraju lub miejsca.
• INSTRUKCJA UŻYCIA.

Wymagania oznaczenia żywności są ważne, ponieważ pomagają chronić konsumentów, zapobiegać oszustwom żywnościowym i zwiększać świadomość konsumentów na temat żywności, którą kupują i spożywają.

Sprawdź też jakie wymagania muszą spełniać pojemniki do przechowywania żywności>>