Podatek cukrowy w gastronomii [aktualizacja 2023]

Czym jest podatek cukrowy?

Podatek cukrowy to danina, której wprowadzenie miało na celu ograniczenie spożycia słodkich napojów. Jak podaje Ministerstwo Finansów, wszystko po to, aby propagować zdrowy styl życia i zachęcać konsumentów do bardziej świadomych wyborów zakupowych. Z kolei producenci, poprzez rosnące koszty podatkowe, w myśl ustawy powinni redukować ilość cukru i substancji słodzących w produkowanych i sprzedawanych towarach. Podatek cukrowy obowiązuje w Polsce od stycznia 2021 roku i od samego początku funkcjonowania wpłynął na wzrost cen niektórych produktów na półkach sklepowych.

Czego dotyczy podatek cukrowy?

Opłata cukrowa nakładana jest na napoje zawierające:

• cukry: monosacharydy, disacharydy oraz środki spożywcze w których składzie znajdują się te substancje oraz substancje słodzące, o których mowa w rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady nr 1333/2008 (na przykład ksylitol, sorbitol, aspartam),
• kofeinę i taurynę.

Podatkowi nie podlegają natomiast między innymi: 

• wyroby medyczne
• suplementy diety
• żywność specjalnego przeznaczenia w tym ta dla niemowląt
• wyroby akcyzowe
• produkty zawierające więcej niż 20% soku owocowego, warzywnego, w których zawartość cukru jest mniejsza lub równa 5 g na 100 ml napoju
• wyroby na bazie mleka lub jego przetworach (jogurty, maślanki, kefiry itp.)
• roztwory węglowodanowo- elektrolitowe z zawartością cukru mniejszą lub równą 5 g na 100 ml napoju.

Podatek cukrowy: od czego? Ile wynosi podatek cukrowy?

Opłata cukrowa to suma dwóch składek – stałej i zmiennej. Płacona jest w zależności od pojemności napoju. Na każdy litr płynu podatek składa się z:

• 0,50 zł stałej opłaty za zawartość cukrów w ilości równej lub mniejszej niż 5 g na 100 ml płynu lub za obecność (w każdej ilości) co najmniej jednej substancji słodzącej,
• 0,05 zł zmiennej opłaty za każdy dodatkowy gram cukrów powyżej 5 g na 100 ml płynu.

Więcej trzeba zapłacić w przypadku napojów na bazie kofeiny i tauryny. Tam dodatkowo trzeba doliczyć 0,10 zł za każdy litr płynu. Jednocześnie podatek nie może wynieść więcej niż 1,2 zł za 1 litr napoju. 

Niższa stawka podatku dotyczy napojów zawierających więcej niż 5 g cukrów na 100 ml płynu, w których udział soku owocowego lub warzywnego wynosi nie mniej niż 20% składu całego płynu oraz roztworów węglowodanowo-elektrolitowych (izotoniki). W tym przypadku producent zapłaci tylko część zmienną – 0,05 zł za każdy gram cukru powyżej 5 g na 100 ml.

Czy restauracja musi opłacać podatek cukrowy?

Podatek cukrowy dotyczy osób fizycznych, prawnych oraz jednostek organizacyjnych nieposiadających osobowości prawnej, które:

– produkują napoje i prowadzą ich sprzedaż detaliczną

– sprzedają napoje do punktów sprzedaży detalicznej

– zamawiają u producenta produkcję napojów objętych opłatą cukrową.

W myśl tego zapisu, restaurator ma obowiązek zapłacenia podatku cukrowego w momencie, gdy sam wyprodukuje napój objęty opłatą i dokona jego sprzedaży detalicznej. Dotyczy to również sytuacji, w której restauracja sprzedaje już wcześniej nabyte produkty innej restauracji. 

Dla przykładu, jeżeli lokal sprzedaje na wynos własnoręcznie przygotowaną lemoniadę w butelce, która czeka na klientów na półce lub w lodówce, to powinien zapłacić od niej podatek cukrowy (pod warunkiem, że była ona przygotowana w inny sposób niż z rozcieńczonego syropu). Poza lemoniadą dotyczy to również produkowanego w lokalu kompotu, herbaty mrożonej oraz innych napojów podlegających podatkowi cukrowemu. 

Jeżeli natomiast sprzedawana jest herbata, a cukier podawany jest oddzielnie w torebce, podatek nie jest naliczany. W pozostałych przypadkach (zakupy gotowych produktów z hurtowni) to sprzedający powinien opłacić podatek cukrowy.

Zmiany podatku cukrowego w 2023 roku

Pomimo wcześniejszych zapowiedzi Ministerstwa Finansów dotyczących poszerzenia w 2023 roku listy napojów objętych podatkiem cukrowym, resort rezygnuje z ich wprowadzenia w tym roku. Przepisy miały objąć opłatą bezcukrowe soki, napoje na bazie soków oraz bezalkoholowe piwa. Nowelizacja ustawy o podatku cukrowym na chwilę obecną wydłuży czas na złożenie wniosku o zwrot opłaty cukrowej (dotyczy wewnątrzwspólnotowej dostawy napojów). Zmianie ulegną również wysokości kar, które mają być niższe i bardziej zróżnicowane.